تعیین رتبه و پایداری ژنوتیپ های عدس دیم با استفاده از آمار ناپارامتری

یکی از کاربردهای روش های ناپارامتری در اصلاح نباتات تعیین نمره ژنوتیپ ها در محیط های مختلف می باشد که به عنوان روشی برای تعیین پایداری به کار برده می شود. ژنوتیپ پایدار رتبه های مشابهی را در محیط های مختلف نشان می دهد و دارای واریانس نمره حداقل در محیط های مختلف است. در آماره های ناپارامتری پایداری برقراری فرض های آماری توزیع ارزش های فنوتیپی ضروری نیست و استفاده از آنها آسان است. بر این اساس در این تحقیق رتبه 10 ژنوتیپ عدس در 5 منطقه به مدت 2 سال در فصول رشد 1382-1381 تعیین شد. طرح آزمایشی مورد استفاده، بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. نتایج تجزیه ناپارامتری آماره های np5،np4، np3، np2، np1و تنارازو به ترتیب ژنوتیپ های (9 و 8)، (9، 8 و 1)، (9 و 8)، (9 و 1) و (9 و 1) را پایدارترین ژنوتیپ ها معرفی کرد. نتایج آماره های ناپارامتری نصار و هان با توجه به نمودار دو طرفه( si(1 با میانگین عملکرد، ژنوتیپ های شماره 1 و 2 را که در ناحیه اول قرار داشتند دارای پایداری بالا نشان داد. ژنوتیپ های شماره 5، 6، 8 و 9 در ناحیه دوم قرار گرفتند که حساسیت بالایی به تغییرات محیطی نشان دادند و عملکرد بالایی در محیط های مطلوب داشتند. ژنوتیپ های شماره 3 و 4 در ناحیه سوم قرار گرفتند و سازگاری عمومی ضعیفی را در مجموع محیط ها نشان دادند. سایر ژنوتیپ ها (7 و 10) در ناحیه چهارم قرار گرفتند که سازگاری عمومی متوسط با عملکردی پایین تر از میانگین کل دارا بودند. بر این اساس ژنوتیپ هایی که در ناحیه اول قرار می گیرند به عنوان ژنوتیپ های پایدار انتخاب می شوند که دارای سازگاری خوب به همه محیط ها می باشند. اگر هدف تعیین سازگاری باشد، آماره های si(1)iو( si(2نسبت به سایر معیارهای ناپارامتری مورد مطالعه در اولویت هستند.